Inwestorzy będą mogli nabywać grunty od gmin w zamian za mieszkania lub inne lokale służące wspólnotom samorządowym – takie będą efekty ustawy przygotowanej przez Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii, którą przyjął dziś bez poprawek Senat. Rozwiązanie to będzie się opierać na współpracy między gminami a inwestorami.

Przyjęta przez Senat ustawa to pierwsza z propozycji rozwiązań tworzących część rynkową pakietu mieszkaniowego. Zawiera ona narzędzia sprzyjające inwestowaniu i zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych z wykorzystaniem modelu współpracy między samorządami i inwestorami. Dziś częstym wyzwaniem dla inwestorów jest uzyskanie dostępu do gruntów odpowiednich pod budowę osiedli mieszkaniowych. Chcemy uwolnić w tym celu tereny, które są w posiadaniu gmin. Oczywiście z korzyścią dla nich i ich mieszkańców. W zamian za zbycie gruntu inwestorowi gmina otrzyma określoną liczbę lokali. Będzie je mogła przeznaczyć na zaspokojenie lokalnych potrzeb mieszkaniowych lub np. pod działalność zdrowotną, edukacyjną czy kulturalną. Dodatkowo gmina będzie mogła liczyć na bezzwrotną pomoc państwa przy realizacji infrastruktury technicznej i społecznej. Jest to szczególnie istotne, bo pomaga zapewnić zarówno rozwiązania niezbędne do prawidłowego funkcjonowania budynków, jak i te pozytywnie wpływające na jakość zamieszkiwania – – mówi wicepremier, minister rozwoju, pracy i technologii Jarosław Gowin.

Lokal za Grunt

Gminy dysponują znacznym potencjałem gruntów przeznaczonych pod budownictwo mieszkaniowe. Według danych GUS w 2019 r. w zasobie gmin znajdowało się ok. 28 tys. ha gruntów pod takie budownictwo, z czego ok. 45,3% powierzchni była uzbrojona. W przypadku budownictwa rynkowego jednym z najważniejszych czynników ograniczających dalszy wzrost podaży mieszkań jest dostępność gruntów odpowiednich pod zabudowę. MRPiT proponuje tu model wymiany korzyści między gminą a inwestorem – z zachowaniem zasady konkurencyjności i transparentności.

Gminy mogą przeznaczać swoje nieruchomości na cele inwestycyjne już obecnie, na podstawie ogólnych zasad gospodarowania gruntami gminnymi. W praktyce jednak możliwości te nie są w pełni wykorzystywane. Ustawa ma to zmienić i zachęcić samorządy lokalne do szerszego angażowania się w działania służące rozwojowi budownictwa z wykorzystaniem zasobu nieruchomości gminnych. Na konieczność opracowania takiej regulacji zwracały uwagę zarówno samorządy, jak i potencjalni inwestorzy.

Podstawowy model współpracy między gminą a inwestorem:

· Inwestor (nabywca nieruchomości od gminy) budowałby budynek (ewentualnie remontował lub przebudowywał budynek istniejący) i przekazywałby część mieszkań samorządowi gminnemu.

· Gmina mogłaby te mieszkania zachować w swoim zasobie (jako mieszkania komunalne) lub wnieść je do spółek gminnych (np. towarzystw budownictwa społecznego/społecznych inicjatyw mieszkaniowych) lub państwowych.

· W ten sposób, bez potrzeby samodzielnego prowadzenia skomplikowanego i czasochłonnego procesu inwestycyjnego, gmina uzyskiwałaby zasób mieszkaniowy, który mogłaby przeznaczyć na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych wspólnoty lokalnej.

Elastyczny model

Ustawa dopuszcza również inne formy inwestowania, np. uzyskiwanie przez gminy mieszkań położonych w innych lokalizacjach lub powierzchni niemieszkalnych (np. pod działalność edukacyjną, zdrowotną, kulturalną itp.).

Nieruchomości oferowane przez gminę będą musiały być objęte miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego lub decyzją o warunkach zabudowy. Istotnie przyspieszy to proces inwestycyjny i zmniejszy niepewność potencjalnych inwestorów co do możliwości zagospodarowania danego gruntu.

Przepisy ustawy wprowadzą dodatkowo zachęty do inwestowania na terenach poddawanych rewitalizacji oraz prowadzenia prac remontowych w budynkach zabytkowych.

Obustronne korzyści

Korzyści dla inwestorów:

· rozszerzenie dostępu do nieruchomości o potencjale inwestycyjnym, często  atrakcyjnie zlokalizowanych i dobrze skomunikowanych;

· większe możliwości dostosowania sposobu pozyskania nieruchomości do posiadanych aktywów i potrzeb inwestora;

· możliwość odroczenia ostatecznego rozliczenia ceny nieruchomości do czasu zakończenia inwestycji;

· przyspieszenie procedur związanych z rozpoczęciem procesu inwestycyjno-budowlanego, np. dzięki możliwości nabycia nieruchomości objętej już decyzją o warunkach zabudowy;

· możliwość przeznaczenia do przekazania w zamian za nieruchomość lokali lub budynków pochodzących z innych inwestycji oraz swoboda w gospodarowaniu lokalami i budynkami objętymi inwestycją, a nieprzekazywanymi gminie.

Korzyści dla samorządów:

· zwiększenie zasobu służącego realizacji zadań gminy, bez konieczności bezpośredniego zaangażowania się w realizację procesu inwestycyjno-budowlanego, w tym niekiedy od razu po zbyciu gruntu;

· szerokie możliwości wykorzystania instrumentu do realizacji zadań gminy (np. w celu zwiększenia oferty lokalowej, realizacji działań rewitalizacyjnych, poprawy dostępu osiedli mieszkalnych do infrastruktury technicznej i społecznej, zwiększenia zakresu lub poprawy jakości usług świadczonych na rzecz mieszkańców);

· możliwość zagospodarowania działek niewykorzystywanych do realizacji zadań (a generujących koszty związane z utrzymaniem nieruchomości) przy jednoczesnym zwiększeniu zasobu lokalowego gminy i uzyskaniu istotnych społecznie efektów niematerialnych (np. poprawy jakości życia mieszkańców gminy);

· zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej regionu.

Więcej beneficjentów w „Mieszkaniu na Start”

Najemcy mieszkań uzyskanych przez gminę w ramach rozliczenia „lokal za grunt” i wniesionych do spółek gminnych lub spółek Skarbu Państwa będą mogli ubiegać się o dopłaty do czynszu w ramach programu Mieszkanie na Start, których wysokość zależy od lokalizacji mieszkania oraz liczby członków gospodarstwa domowego.

Dopłaty mają na celu polepszenie warunków mieszkaniowych osób średniozamożnych (uzyskujących średnie dochody) i są dużym wsparciem dla wielu rodzin. Program Mieszkanie na Start jest realizowany od 1 stycznia 2019 r.

Grant na Infrastrukturę

Proponujemy też dodatkowe zachęty dla gmin do angażowania się w działania dla realizacji polityki mieszkaniowej państwa.

Gmina, która zaangażuje się w prowadzenie polityki mieszkaniowej poprzez:

· tworzenie mieszkań komunalnych,

· tworzenie mieszkań w formule SIM,

· współpracę z inwestorami na zasadach „lokal za grunt”,

· inwestycję mieszkaniową, z którą związane są dopłaty do czynszu MnS,

będzie mogła uzyskać grant na infrastrukturę (droga, żłobek, przedszkole itd.) w wysokości 10% tego przedsięwzięcia infrastrukturalnego, przy czym nie wyższy niż wkład tej gminy w inwestycję promieszkaniową.

Przykład

Gmina decyduje się skorzystać z rozwiązania Lokal za Grunt. Wystawia w tym trybie na sprzedaż działkę o wartości 1 mln zł. Jeśli dojdzie do podpisania umowy, będzie mogła dodatkowo uzyskać grant na pokrycie do 10% kosztów przedsięwzięcia infrastrukturalnego towarzyszącego inwestycji realizowanej przez nabywcę nieruchomości.

Ustawa przewiduje też preferencje w ubieganiu się o wsparcie ze środków z Rządowego Funduszu Rozwoju Dróg i Funduszu rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej przy łączeniu działalności promieszkaniowej z innymi formami działania na rzecz lokalnej wspólnoty. Takie zachęty będą pozytywnie wpływać nie tylko na działalność inwestycyjną w przestrzeni mieszkaniowej, ale również w przestrzeni towarzyszącej rozwojowi mieszkalnictwa. Intencją tych rozwiązań jest to, żeby z jednej strony gmina, która zaangażuje się w prowadzenie polityki mieszkaniowej, była wyżej punktowana przy ubieganiu się o już dostępne środki z programów rządowych i unijnych, a z drugiej dostawała dodatkowy grant z Funduszu Dopłat na realizację infrastruktury towarzyszącej mieszkalnictwu.

Ludność aktywna zawodowo stanowiła w III kwartale 2020 roku 55,7% ludności województwa świętokrzyskiego w wieku 15 lat i więcej. W porównaniu z III kwartałem roku poprzedniego wskaźnik ten zwiększył się o 2,9 p.proc. Mniej niż przed rokiem było biernych zawodowo – o 6,8% – wynika z danych Urzędu Statystycznego w Kielcach.

W III kwartale 2020 r. liczba aktywnych zawodowo w województwie świętokrzyskim ukształtowała się na poziomie 554 tys. osób. Większość z nich (55,9%) stanowili mężczyźni. Liczba aktywnych zawodowo zwiększyła się w skali roku o 5,1%. Jej wzrost odnotowano zarówno w grupie mężczyzn (o 5,1%), jak i wśród kobiet (o 5,6%).

Liczba aktywnych zawodowo szybciej rosła na obszarach wiejskich, podczas gdy w miastach, na przestrzeni roku, populacja ta zwiększyła się o 4,3%. Udział mieszkańców obszarów wiejskich w liczbie aktywnych zawodowo wyniósł 56,7%.

W podziale według płci zdecydowanie wyższą jego wartość nadal notowano wśród mężczyzn – 64,7%, wobec 47,7% u kobiet. Wyższy poziom odnotowano na wsi – 57,3%. W miastach współczynnik aktywności zawodowej wyniósł 53,8%.

Duże różnice aktywności ekonomicznej utrzymały się w zależności od wykształcenia badanych. Zdecydowanie najwyższy poziom współczynnika aktywności ekonomicznej notowany był w dalszym ciągu w grupie osób z wykształceniem wyższym – 79,0%. Największy wzrost wystąpił jednak wśród posiadających wykształcenie średnie ogólnokształcące (o 5,4 p.proc. do 54,0%), a wysoki był również w grupie osób z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym (o 5,1 p.proc. – do 63,2%) oraz zasadniczym zawodowym (o 4,6 p.proc. – do 58,0%). Najmniejszy współczynnik aktywności zawodowej wystąpił wśród osób z wykształceniem gimnazjalnym, podstawowym, niepełnym podstawowym lub bez wykształcenia szkolnego – 14,1%. Była to jedyna grupa, w której odnotowano spadek wskaźnika (o 2,8 p.proc.).

Liczba pracujących w III kwartale 2020 r. ukształtowała się na poziomie 526 tys. i zwiększyła się w skali roku o 4,0%. Zmniejszyło się obciążenie pracujących osobami niepracującymi. W III kwartale 2020 r. na 1000 pracujących przypadało 888 bezrobotnych i biernych zawodowo.

Poziom wskaźnika zatrudnienia również znacznie różnicował poziom wykształcenia. Zdecydowanie najwyższą jego wartość odnotowano wśród pracowników, którzy ukończyli szkołę wyższą – 76,0%. W stosunku do roku ubiegłego zwiększył się o 0,1 p.proc. Wysoki wzrost odnotowano wśród osób z wykształceniem zasadniczym zawodowym (o 3,9 p.proc.) oraz policealnym i średnim zawodowym (o 3,4 p.proc.). Spadek wystąpił jedynie wśród posiadających wykształcenie gimnazjalne, podstawowe, niepełne podstawowe lub bez wykształcenia szkolnego (o 1,7 p.proc.).

W III kwartale 2020 r. w sektorze prywatnym w województwie świętokrzyskim pracowało 400 tys. osób, tj. 76,0% ogółu pracujących. Wśród nich dominowali mężczyźni, a ich udział zwiększył się do 63,3%. Odmiennie przedstawiała się sytuacja w sektorze publicznym, w którym wśród 126 tys. pracujących przeważały kobiety, a ich udział, podobnie jak przed rokiem, wyniósł 65,9%. Wzrost liczby pracowników w stosunku do roku poprzedniego odnotowano zarówno w sektorze publicznym (o 2,4%), jak i w przedsiębiorstwach prywatnych (o 4,4%).

Pracownicy najemni stanowili 70,0% ogółu pracujących, pracodawcy i pracujący na własny rachunek – 26,2%, a pomagający członkowie rodzin – 3,8%.

Osoby zatrudnione na czas nieokreślony stanowiły 80,5% ogólnej liczby pracowników najemnych. Ich wyższy odsetek występował w sektorze publicznym, w którym udział wyniósł 89,7%.

Najliczniejszą grupę zawodową w województwie świętokrzyskim stanowili rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy. Ich liczba na przestrzeni roku zwiększyła się o 17,2%, a ich udział wzrósł do 19,4%. Mniejszy odsetek pracujących stanowili robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy – 16,0%, a także specjaliści – 14,9%.

Mężczyźni dominowali m.in. wśród operatorów i monterów maszyn i urządzeń (93,0%), robotników przemysłowych i rzemieślników (89,3%), a także przedstawicieli władz publicznych, wyższych urzędników i kierowników (67,7%). Kobiety przeważały m.in. wśród specjalistów (69,6%), pracowników usług i sprzedawców (69,1%), a także techników i innego średniego personelu oraz pracowników biurowych (po 61,5%).

Zwiększył się udział pracujących, którzy w badanym tygodniu przepracowali 40 godzin i więcej. Stanowili oni 84,0% ogółu (przed rokiem – 78,3%). W dalszym ciągu kobiety pracowały w krótszym wymiarze czasu, przy czym różnica uległa zmniejszeniu.

źródło: www.swietokrzyskie.pro

Sfinansowano z Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego

Nie tylko fundusze europejskie dają możliwość finansowania inwestycji i zadań realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego. Wiele możliwości zewnętrznego finansowania dają programy realizowane przez ministerstwa i inne agendy rządowe. Poniżej dokonaliśmy przeglądu obecnie funkcjonujących programów.

Program Maluch Plus

Program „Maluch+” jest realizowany przez Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej i wspiera rozwój instytucji opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 – żłobków, klubów dziecięcych i dziennych opiekunów. Beneficjenci programu mogą otrzymać dofinansowanie do tworzenia i funkcjonowania miejsc opieki.

Celem programu „Maluch+” jest zwiększenie dostępności terytorialnej i finansowej miejsc opieki w żłobkach, klubach dziecięcych i u dziennych opiekunów dla wszystkich dzieci, w tym dzieci niepełnosprawnych oraz wymagających szczególnej opieki. Samorządy na tworzenie miejsc opieki mogą otrzymać od 5 000 zł – 33 000 zł na jedno tworzone miejsce opieki, w zależności od spełnienia szczegółowych kryteriów.

Więcej informacji oraz ogłoszenia o naborze można znaleźć na stronie: www.gov.pl/rodzina.

Fundusz dróg samorządowych

Fundusz Dróg Samorządowych (FDS) to powołany w 2018 r. państwowy fundusz celowy, którego dysponentem jest minister właściwy ds. transportu (obecnie Minister Infrastruktury). FDS został zaprojektowany jako nowy mechanizm wsparcia dla samorządów, realizujących inwestycje na drogach samorządowych. 

Celem działania Funduszu Dróg Samorządowych jest przyspieszenie powstawania nowoczesnej i bezpiecznej infrastruktury drogowej na szczeblu lokalnym, stanowiącej ważny element prawidłowego funkcjonowania i rozwoju gospodarki oraz przyczyniającej się do poprawy poziomu życia obywateli.

Wysokość dofinansowania ze środków FDS na zadania powiatowe i gminne jest uzależniona od dochodów danej jednostki samorządu terytorialnego: im niższy dochód własny jednostek samorządu terytorialnego, tym większa wartość dofinansowania, przy czym maksymalne dofinansowanie będzie mogło wynieść do 80% kosztów realizacji zadania.

W ramach Funduszu środki przekazywane będą na zasadach konkursowych, na podstawie wniosków o dofinansowanie składanych do wojewodów.

Więcej informacji można znaleźć na stronie: www.gov.pl/infrastruktura.

Ogłoszenia o naborze publikowane są również na stronie Świętokrzyskiego Urzędu Wojewódzkiego: www.kielce.uw.gov.pl.

Programy Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Programy Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego mają na celu dofinansowanie zadań z zakresu kultury o charakterze projektowym, z wyłączeniem stałej działalności kulturalnej podmiotów. Skierowane są do instytucji kultury, organizacji pozarządowych, instytucji filmowych, szkół i uczelni wyższych, jednostek samorządu terytorialnego, podmiotów gospodarczych, kościołów i związków wyznaniowych oraz ich osób prawnych.

Środki Ministra Kultury i Dziedzictwa narodowego można uzyskać m.in. na:

• wspieranie ważnych dla rozwoju kapitału społecznego zadań z zakresu edukacji kulturalnej, realizowanych m.in. przez samorządowe instytucje kultury (Edukacja kulturalna);

• zapewnienie optymalnych warunków dla działalności domów i ośrodków kultury oraz centrów kultury i sztuki w zakresie edukacji kulturalnej i animacji kultury poprzez modernizację i rozbudowę ich infrastruktury (Infrastruktura domów kultury);

• zapewnienie optymalnych warunków dla procesu kształcenia artystycznego poprzez modernizację i rozbudowę infrastruktury szkół, placówek i uczelni artystycznych (Infrastruktura kultury);

• opracowanie i digitalizację zasobów dziedzictwa kulturowego (Kultura cyfrowa);

• zadania związane z popularyzacją spuścizny kultur tradycyjnych i ludowych (Kultura ludowa i tradycyjna);

• zachowanie materialnego dziedzictwa kulturowego, realizowane poprzez konserwację i rewaloryzację zabytków nieruchomych i ruchomych oraz ich udostępnianie na cele publiczne (Ochrona zabytków);

• poprawę dostępu do książki w jej wszystkich formatach, jak i wzmocnienie kulturotwórczej roli księgarń i bibliotek (Partnerstwo dla książki);

• promocję czytelnictwa, powszechnych praktyk czytelniczych oraz wsparcie przedsięwzięć promujących najbardziej znaczące zjawiska literatury współczesnej (Promocja czytelnictwa);

• organizację wydarzeń artystycznych o zasięgu regionalnym, krajowym, jak i międzynarodowym, powstających z myślą o dzieciach i młodzieży do 18 roku życia (Wydarzenia artystyczne dla dzieci i młodzieży).

Więcej informacji oraz ogłoszenia o naborze można znaleźć na stronie: www.gov.pl/kultura.

Programy Ministra Sportu

Wsparcie dla samorządów, organizacji pozarządowych oraz klubów sportowych przewidują także programu realizowane przez Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu. Środki z budżetu państwa albo Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej można uzyskać na poprawę stanu podstawowej ogólnodostępnej infrastruktury sportowej czy na organizacje zajęć sportowych dla uczniów.

Jednym z podstawowych programów jest „Sportowa Polska – Program rozwoju lokalnej infrastruktury sportowej”, którego celem jest wsparcie realizacji zadań inwestycyjnych dotyczących obiektów sportowych na terenie całego kraju. Dofinansowaniem mogą zostać objęte obiekty ogólnodostępne, umożliwiające masowe uprawianie sportu. Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu prowadzi także pilotażową edycję Programu budowy zadaszeń boisk piłkarskich, której celem jest stworzenie warunków do całorocznego treningu oraz szkolenia piłkarskiego poprzez stworzenie zadaszenia nad boiskami piłkarskimi.

Więcej informacji oraz ogłoszenia o naborze można znaleźć na stronie: www.gov.pl/sport.

Rządowy Fundusz Inicjatyw Lokalnych

Rządowy Fundusz Inwestycji Lokalnych to bezzwrotne wsparcie przeznaczone na dotacje inwestycyjne dla gmin, powiatów i miast, w wysokości od 0,5 mln zł do aż ponad 93 mln. Program jest odpowiedzią na trudną sytuację wielu samorządów, które borykają się z trudnościami finansowymi w związku z pandemią COVID-19. Źródłem finansowania tej tarczy dla samorządów jest Fundusz COVID-19.

Łącznie w skali całego kraju aż 6 miliardów złotych trafi do wszystkich samorządów, według specjalnego automatycznego kryterium podziału. Środki z Funduszu mają w większej mierze trafić do gmin wiejskich i  miejsko‑wiejskich, zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju, który w równym stopniu wspiera zarówno duże miasta, jak i najmniejsze miejscowości.

Środki w ramach kolejnej puli (6 mld zł) trafią do samorządów, które złożyły stosowne wnioski i które zyskały uznanie w oczach komisji, która będzie brać pod uwagę czy inwestycja jest kompleksowa, czy ogranicza emisyjność i ingerencję w środowisko, a także czy uwzględnia zasadę zrównoważonego rozwoju. Ważnym kryterium oceny wniosków był wpływ na pomoc osobom niepełnosprawnym oraz liczba osób, które skorzystają z inwestycji.

Obecnie (do 28 grudnia 2020 r.) trwa drugi nabór wniosków o wsparcie. Wnioski należy składać przez elektroniczną skrzynkę podawczą do wojewody. Pieniądze będzie można wykorzystać na dowolne inwestycje, które są bliskie ludziom.

Więcej informacji można znaleźć na stronie: www.gov.pl/web/rozwoj-praca-technologia/inwestycjelokalne.

Samorządy mogą uzyskać wsparcie na realizowane przez siebie zadania, w tym zadania inwestycyjne, nie tylko w ramach funduszy europejskich czy tzw. środków norweskich. Wiele instytucji państwowych (ministerstwa, państwowe fundusze celowe, agencje rządowe) realizują programy dotacyjne, które są skierowane do samorządów, organizacji pozarządowych, samorządowych instytucji kultury, a także innych podmiotów, które wspólnie z samorządami realizują zadania publiczne (np. kluby sportowe). Zachęcamy do śledzenia stron internetowych wybranych instytucji albo strony internetowej i mediów społecznościowych Świętokrzyskiego Instytutu Samorządu Terytorialnego – będziemy dokonywać okresowo przeglądu dostępnych konkursów.

Sfinansowano z Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego